آیا اصولگرایان اپوزیسیون دولت هستند؟ این سوالی است که این روزها برخی از گروه‌ها تلاش می‌کنند تا آن را در سطح جامعه مطرح کرده و نشان‌ دهند که اصولگرایان این نقش را در جامعه به عهده گرفته‌اند.
ابن در حالی است که «روحانی اصولگرا و عضو جامعه روحانیت مبارز تهران است» با این وجود مشی اعتدال‌گرایانه دولت یک بلاتکلیفی خاصی در جریان‌های سیاسی کشور ایجاد کرده است.
اما اصولگرایان که یکی از سنتی‌ترین و قدیمی‌ترین احزاب کشور را تشکیل می‌دهند و خود از سلایق و گروه‌های مختلف تشکیل شده‌اند محور حرکت خود را در برابر دولت مشخص کرده‌اند و اعلام نموده‌اند که قرآن، اسلام، ولایت، نظام محور حرکت آنهاست.
این گروه با انتشار منشور اصولگرایی که در 12 اصل بنیان نهاد تعریف شده است نشان دادند که در دستور کار خود حمایت از دولت را در پیش روی خود دارند.
دفاع از ارزش‌های اسلامی، التزام به ولایت فقیه، روحانیت و مرجعیت، ساده‌زیستی، اعتماد به آرای مشروع، تاکید بر پیشرفت کشور، اداره امور کشور بر‌اساس قانون، تعامل بین قوا، دشمن شناسی و موضع‌گیری در برابر فتنه و تلاش برای حفظ وحدت امت اسلامی از بایدهایی است که اصولگرایان به آن پایبند هستند.
حجت‌الاسلام حسینی نماینده مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی در‌خصوص باید‌های اصولگرایان گفت: اصولگرایی ریشه در ولایت فقیه دارد و باید تقویت شود.
وی با بیان اینکه، پس از انتخابات ریاست جمهوری عده‌ای دلزده و دلسرد شدند و احساس کردند دیگر اصولگرایی به سامان نخواهد رسید افزود: موضوع اصولگرایی مربوط به ولایت‌پذیری و مردم‌سالاری دینی است و هرگز نمی‌تواند خدشه‌ای به آن وارد شود و همه باید برای تقویت آن و رفع نقاط ضعف کمک کنیم.
وی افزود: اصولگرایان به دلیل باورهای عمیق خود باید در مسیر وحدت و صیانت از ارزش‌ها با گام‌های استوار حرکت کنند و نگران نباشند.

دولت فراجناحی، بدون حامی صد درصدی
وقتی که دولتی فراجناحی تشکیل می‌شود، نباید انتظار حمایت صد درصدی از یک گروه را داشت. با این حال دولت روحانی از ابتدای روی کار آمدن خود را متعدل دانست و اگر چه اصلاح‌طلبان تلاش داشتند که آن را به نفع خود ضبط کند اما روحانی بسیاری از درخواست‌های آنان را اجابت نکرد و در نتیجه نتوانست حمایت صد درصدی آن را به خود جلب کند. در عین حال اصولگرایان نیز اگر چه تلاش می‌کردند که دولت را حمایت کنند اما انتقاداتی نیز به دولت داشتند.
اصولگرایان خود را در موقعیت منتقد قرار داده‌اند و بیشترین مخالفت‌ها با دولت یازدهم از سوی این جناح سیاسی کشور بوده است. با این وجود نمی‌توان همه اصولگرایان را به صورت کلی منتقد دولت نامید. روحانی عضو جامعه روحانیت مبارز است و به راستی روحانی پیشینه‌ای راستگرا داشته است. امروز هم اصولگرایانی از جنس خود او حامی او هستند. روحانیون اصولگرایی مانند علی‌اکبر ناطق‌نوری از دولت حسن روحانی حمایت می‌کنند. شاید بتوان این دسته از اصولگرایان را همراه‌ترین حامیان روحانی قلمداد کرد. اصولگرایانی که متعلق به نسل قدیم هستند، اما توسعه‌گرا و تحول‌خواه هم هستند.
اما این‌ها تنها اصولگرایان حامی روحانی نیستند. بخشی از بدنه اصولگرایان در درون کابینه روحانی هستند. اصولگرایانی مانند عبدالرضا رحمانی‌فضلی، مصطفی پورمحمدی و سید‌محمود علوی وزرای کشور، دادگستری و اطلاعات. این اصولگرایان وابسته به جریان‌های معتدل به نوعی همراهی با دولت روی آورده‌اند. همچنین اصولگرایان معتدل دیگری مانند علی‌اکبر ولایتی را نمی‌توان جزو منتقدین دولت به شمار آورد. دکتر علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در کوران حملات علیه دولت روحانی، نه تنها همراهی نکرده که نقش بازدارندگی خود را از تند شدن فضا ایفا کرده است. 

اصلاح‌طلب، منتقد دولت
در مقابل، اصلاح‌طلبان که پس از سال‌ها دوری از قدرت، دولت روحانی را نخستین روزنه برای بازگشت به مدیریت اجرایی یافته‌اند، موضع حمایتی از دولت را برگزیده‌اند. آن‌ها با بیان اینکه حمایتشان باعث پیروزی روحانی شده است، توانسته‌اند نقش حامی اصلی دولت روحانی را بازی کنند. در کابینه هم بسیاری از پست‌های حساس به اصلاح‌طلب‌ها رسیده است. با این وجود نمی‌توان همه آن‌ها را حامی صد درصدی روحانی قلمداد کرد. بخشی از بدنه اصلاح‌طلبان تندرو در قبال دولت روحانی سیاست سکوت را در پیش گرفته‌اند. مطالبه اصلی این بخش از اصلاح‌طلبان از دولت روحانی رسیدگی به پرونده حصر است و از این منظر آن‌ها نقدهایی را به دولت وارد می‌کنند.
اما انتقادات اصلاح‌طلب‌ها به همین مسئله ختم نمی‌شود. برخی از اصلاح‌طلبان معتدل‌تر هم انتقاداتی را درباره عزل و نصب‌های دولت وارد می‌دانستند. نقطه مرکزی این دست از انتقادات در عزل و نصب استانداران خود را نشان داد. خیلی‌ها این انتقاد را مطرح می‌کردند که هنوز دولت از مدیران و مسئولانی که منتسب به دولت قبلی است خالی نشده است. همچنین برخی از اصلاح‌طلبان معتدل هم برخی از رفتارهای دولت را نکوهش می‌کردند. به عنوان مثال می‌توان به انتقادهایی که صادق خرازی از روند مذاکرات هسته‌ای داشت اشاره کرد.

تاکید بر حمایت دولت
با این وجود تاکید اصولگرایان بر حمایت از دولت موضوعی است که اصولگرایان بارها بر آن تاکید کرده‌اند چندی پیش رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور گفت: ما مقلد رهبری هستیم و با استفاده از بدنه نیروهای اصولگرایی از صفر تا 100 به دولت کمک خواهیم کرد.
حجت‌الاسلام تقوی تاکید کرد: این همگرایی برای آن است تا با کاهش دغدغه رهبری به نشاط و به پیشرفت جامعه کمک کنیم و این حرکت ما مقابله با دولت نیست بلکه همراهی و مساعدت به دولت است.
همچنین حجت‌الاسلام حسین ابراهیمی، یک عضو جامعه روحانیت مبارز گفت: اکثریت اصولگرایان از دولت حمایت می‌کنند و بخش کوچکی از این جریان است که از دولت انتقاد می‌کند ولی چوب لای چرخ دولت نمی‌گذارند. وی با اشاره به رابطه اصولگرایان با دولت یازدهم گفت: از آنجایی که اصولگرایان همواره پیرو مواضع و رویکردهای مقام معظم رهبری هستند و ایشان نیز موضوع حمایت از دولت را مطرح کرده‌اند، از این‌رو اکثریت اصولگرایان از دولت حمایت می‌کنند و بخش کوچکی از این جریان است که از دولت انتقاد می‌کند ولی چوب لای چرخ دولت نمی‌گذارند.

مخالفت با فتنه
آنچه که اصولگرایان با آن مخالف هستند حضور فتنه‌گران در بدنه دولت و در حقیقت حمایت ضمنی اعتدالگران از آنهاست، نافرمانی از رهبری، عدم رعایت موازین اخلاقی، بی‌توجهی به سرمایه‌های کارآمد نظام، بی‌توجهی به عزت اسلامی، ایجاد تفرقه، بی‌توجهی به قوانین، خروج از خط امام را از نبایدهای اصولگرایان است که به آن پایبندی دارند.
این نبایدها به آن معنا نیست که اصولگرایان حمایت از رئیس‌جمهوری را در برنامه خود ندارند و همانگونه که عضو هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه موقت تهران تاکید کرد: اصولگرایان به جای اپوزیسیون دولت یازدهم نخواهند نشست.
سید‌احمد خاتمی اظهار کرد: دولت هم باید پایبند و نگهدار وحدت در جامعه باشد و بداند که حرمت متولی به امامزاده است. امام جمعه موقت تهران گفت: دشمن به دنبال زدن برچسب جناحی به کسانی است که در‌پی ولایت حرکت می‌کنند.
عضو هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری افزود: ستون فقرات و عزت اسلام ولایت فقیه است و ما ولایت را تنها نخواهیم گذاشت.

معنای اپوزیسیون چیست؟
اپوزیسیون در لغت به معنای ضدیت، مخالفت و مقابله است و در مفهوم وسیع به معنای کوشش و تلاش احزاب، اتحادیه‌ها و گروه‌ها برای دست‌یابی و رسیدن به اهدافی در جهت مخالف هدف‌های دارندگان قدرت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است.
در نظام سیاسی و حکومتی دنیا دو نوع اپوزیسیون مطرح است: قانونی یا پارلمانی؛ غیر‌قانونی.
الف) در برخی نظام‌هایی که دارای حکومت پارلمانی هستند، به موجب قانون اساسی آن کشور، موجودیت اپوزیسیون به رسمیت شناخته شده و پارلمان گروهی را تشکیل می‌دهند که از دولت یا حکومت حمایت نمی‌کنند، اما همانند دولت خود را وفادار به قانون اساسی آن کشور می داند، به بیان دیگر، محور وفاق ملی و وحدت آن ها، قانون اساسی است. آن‌ها می‌توانند در گفت‌و‌گوهای مجلس قانون‌گذاری، مطابق شرایطی که قانون اساسی معیّن کرده، در کار حکومت نظارت مستقیم داشته باشند و افکار عمومی را در جریان وقایع و حوادث کشور و جهان قرار دهند. این‌گونه اپوزیسیون در کشورهای سنتی لیبرال، مانند انگلستان، فرانسه و سوئد که معمولاً دو حزب اصلی و مهم در آن وجود دارد، مظهر حکومت احتمالی آینده است و به نوبت نقش حاکم و اپوزیسیون را به عهده می‌گیرند.
ب) در برخی از نظام‌های حکومتی اعم از اینکه دارای قانون اساسی و پارلمان باشد، مانند امریکا و یا نباشد، مانند عربستان، اپوزیسیون جایگاهی در قانون اساسی ندارد و به عنوان یکی از نهادهای قانونی و رسمی به حساب نمی‌آید.
عموماً در کشورهای جهان‌سوم اپوزیسیون غالباً به آن دسته از مخالفانی اطلاق می‌شود که در صدد براندازی نظام حکومتی آن جامعه یا به زیر کشیدن قدرتمندان نظام از اریکه قدرت هستند و گاهی اوقات از طرف قدرت‌های مسلط جهانی به صورت پنهان یا آشکار مورد حمایت و پوشش سیاسی، تبلیغی و مالی قرار می‌گیرند.

اسکندر شهبازی گهرویی