درمان سرطان سلول کوچک ریها

در بیماری سرطان سلول کوچک ریه، سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت‌های ریه تشکیل می‌شود.

ریه‌ها یک جفت اندام تنفسی مخروطی شکل هستند که در داخل قفسه سینه قرار دارند. ریه‌ها به هنگام تو دادن نفس اکسیژن را وارد بدن می‌کنند و در زمان بیرون دادن نفس دی اکسید کربن را از بدن خارج می‌سازند. هر یک از ریه‌ها دارای بخش‌هایی به نام لوب (Lobes) است. ریه چپ دو لوب دارد. ریه راست، که اندکی بزرگ‌تر است، دارای سه لوب می‌باشد. غشای نازکی به نام پرده جنب (Pleura) ریه‌ها را احاطه می‌کند. دو لوله به نام نایژه (Bronchi) از نای (Trachea یا Windpipe) به ریه‌های چپ و راست می‌رسند. گاهی اوقات، نایژه‌ها هم در سرطان ریه نقش دارند. لوله‌های کوچکی به نام نایژک (Bronchioles) و کیسه‌های بسیار کوچک هوا به نام کیسه‌های هوایی (Alveoli) قسمت داخلی ریه‌ها را تشکیل می‌دهند.

تشریح (آناتومی) دستگاه تنفسی که در آن نای و دو ریه و لوب‌های آنها و مجاری تنفسی دیده می‌شود. غدد لنفاوی و دیافراگم نیز نشان داده شده است. اکسیژن به داخل ریه‌ها استنشاق می‌شود و از غشاهای نازک کیسه‌های هوایی می‌گذرد و وارد جریان خون می‌شود (به عکس گوشه کادر مراجعه شود).

دو نوع سرطان ریه وجود دارد که عبارتند از سرطان سلول کوچک ریه و سرطان سلول غیرکوچک ریه. (برای کسب اطلاعات بیش‌تر به خلاصه PDQ درباره درمان سرطان سلول غیر کوچک ریه مراجعه نمایید.)

دو نوع سرطان سلول کوچک ریه وجود دارد.« اسکندر شهبازی گهروئی»

این دو نوع سرطان سلول کوچک ریه شامل انواع متعدد و متفاوتی از سلول می‌باشند. سلول‌های سرطانی هریک از این دو نوع سرطان سلول کوچک ریه به طرق مختلف رشد می‌کنند و گسترش می‌یابند. دو نوع سرطان سلول کوچک ریه، که آنها را بر اساس انواع سلول‌هایی که در سرطان یافت می‌شوند و بر مبنای قیافه ظاهری این سلول‌ها در زیر میکروسکوپ نام‌گذاری می‌کنند، به شرح زیر است:

• کارسینوم سلول کوچک (سرطان سلول‌های به شکل جو دو سر]یولاف[ یا Oat Cell Cancer)
• کارسینوم سلول‌های کوچک ترکیبی یا Combined Small Cell Carcinoma)

استعمال دخانیات عامل خطر اصلی ایجاد سرطان سلول کوچک ریه است.

هر چیزی که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهد عامل خطر نامیده می‌شود. مواجه بودن با عامل خطر به معنی دچار شدن به سرطان نمی‌باشد؛ روبرو نبودن با عامل خطر به معنی مبتلا نشدن به سرطان نیست. افرادی که فکر می‌کنند با بالا بودن خطر مواجه هستند، باید در این‌باره با پزشک خود مشورت کنند. سیگار کشیدن رایج‌ترین علت ایجاد سرطان ریه است. عوامل خطر سرطان سلول کوچک ریه شامل موارد زیر است:

• کشیدن سیگارت، سیگار، یا پیپ در زمان حال یا در زمان گذشته.
• قرار گرفتن در معرض دود سیگار افراد دیگر (سیگاری‌های دست دوم یا سیگاری‌های غیرفعال یا Secondhand Smoke).
• قرار گرفتن در معرض آزبست یا رادون.

نشانه‌های احتمالی سرطان سلول کوچک ریه شامل سرفه، درد قفسه سینه، و تنگی نفس است.

شاید این علائم، و علائم دیگر، در اثر ابتلا به سرطان سلول کوچک ریه ایجاد شود. امکان دارد بیماری‌های دیگر باعث بروز همین علائم شوند. اگر هریک از مشکلات زیر مشاهده شود، باید با پزشک مشورت نمود:

• سرفه‌ای که برطرف نمی‌شود.
• تنگی نفس.
• دردی در قفسه سینه که برطرف نمی‌شود.
• خس خس کردن سینه.
• خون استفراغ کردن.
• گرفته، خش دار، یا دورگه بودن صدا.
• تورم صورت و گردن.
• بی اشتهایی.
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص.
• خستگی غیر عادی.

از تست‌ها و رویه‌های که در آنها ریه‌ها را معاینه می‌کنند، برای ردیابی (یافتن)، تشخیص، و مرحله‌بندی سرطان سلول کوچک ریه استفاده می‌شود.

امکان دارد از تست‌ها و رویه‌های زیر استفاده نمایند:

• رادیوگرافی قفسه سینه: با استفاده از اشعه – X از اندام‌ها و استخوان‌های داخل قفسه سینه عکس‌برداری می‌کنند. اشعه – X نوعی پرتو انرژی است که می‌تواند از بدن عبور کند و به فیلمی اصابت نماید و تصویری از نواحی داخل بدن به وجود آورد. رادیوگرافی از قفسه سینه. از اشعه – X برای عکسبرداری از اندام‌ها و استخوان‌های داخل قفسه سینه استفاده می‌کنند.
  اشعه – X از بدن شخص بیمار عبور می‌کند و به یک فیلم اصابت می‌نماید.
• معاینه بدنی و سابقه بیمار: معاینه بدن برای وارسی نشانه‌های عمومی سلامتی، از جمله وارسی نشانه‌های بیماری، ماند توده (Lump) یا هر چیز دیگری که غیرعادی به‌نظر می‌آید. سابقه عادات بهداشتی و بیماری‌های قبلی شخص بیمار و درمان‌هایی که در مورد آنها صورت گرفته بود هم ثبت می‌شود.
• سی.تی.اسکن (CAT اسکن) مغز، قفسه سینه، و شکم: رویه‌ای که در آن یک سری تصاویر تفصیلی از زوایای مختلف از نواحی داخل بدن بر می‌دارند. یک کامپیوتر که به دستگاه اشعه – X متصل است این تصاویر را می‌گیرد. ممکن است ماده‌ای رنگی را در سیاهرگ شخص بیمار تزریق کنند، یا او این ماده را بلع نماید، تا به واضح‌تر دیده شدن اندام‌ها یا بافت‌ها کمک شود. این رویه را تصویربرداری مقطعی محاسباتی، تصویربرداری مقطعی کامپیوتری، یا تصویربرداری مقطعی محوری کامپیوتری هم می‌نامند.
• PET اسکن (Positron Emission Tomography Scan یا اسکن تصویربرداری مقطعی با استفاده از گسیل پوزیترون): رویه‌ای برای یافتن سلول‌های تومور بدخیم در بدن. مقدار اندکی گلوکوز (قند) رادیواکتیو را در سیاهرگی تزریق می‌کنند. اسکنر PET به دور بدن شخص بیمار می‌چرخد و از محلی در بدن که گلوکوز در آن مصرف می‌شود عکس می‌گیرد. در این عکس، سلول‌های تومور بدخیم روشن‌تر هستند زیرا این سلول‌ها، در مقایسه با سلول‌های نرمال، فعال‌تر می‌باشند و مقدار بیش‌تری گلوکوز جذب می‌کنند.

تست PET اسکن (تصویر برداری مقطعی با استفاده از گسیل پوزیترون). بیمار روی میزی دراز می‌کشد که می‌لغزد و وارد دستگاه PET می‌شود. پشت سری (جا سری یا زیرسری) و تسمه سفید به بیمار کمک می‌کند بی‌حرکت بماند. مقدار اندکی گلوکوز (قند) رادیواکتیو در سیاهرگی در بدن شخص بیمار تزریق می‌کنند، و اسکنر از محلی که گلوکوز در بدن مصرف می‌شود عکس می‌گیرد.

سلول‌های سرطانی در عکس روشن‌تر هستند زیرا بیش‌تر از سلول‌های نرمال گلوکوز جذب می‌کنند.

• مطالعه سلولی خلط (Sputum Cytology): از میکروسکوپ برای وارسی (چک کردن) سلول‌های سرطانی موجود در خلط (مخاط یا بلغمی که با سرفه از ریه بالا آورده می‌شود) استفاده می‌شود.
• برونکوسکوپی (آندوسکوپی نایژه): رویه‌ای برای نگاه کردن به داخل نای و مجاری بزرگ تنفسی موجود در ریه به منظور یافتن نواحی غیرطبیعی. یک برونکوسکوپ (آندوسکوپ نایژه) را از راه بینی یا دهان وارد نای و ریه‌ها می‌کنند. برونکوسکوپ ابزار نازک لوله مانندی است که به یک منبع نور و یک عدسی (برای دیدن) مجهز می‌باشد، و شاید وسیله‌ای هم داشته باشد که با آن نمونه‌های بافت را از بدن خارج می‌کنند تا آنها را، برای یافتن نشانه‌های سرطان، در زیر میکروسکوپ معاینه نمایند.

برونکوسکوپی. یک برونکوسکوپ (آندوسکوپ نایژه) را از راه دهان، نای، و نایژه‌های اصلی وارد ریه می‌کنند تا به جست‌وجوی نواحی غیرطبیعی بپردازند. برونکوسکوپ ابزار نازک و لوله‌ای شکلی است که به یک منبع نور و یک عدسی (برای دیدن) مجهز است و شاید وسیله‌ای برای بریدن هم داشته باشد. امکان دارد از بافت‌ها نمونه‌برداری کنند و، برای یافتن نشانه‌های بیماری، آنها را زیر میکروسکوپ معاینه کنند.

• نمونه‌برداری سوزنی ظریف (FNA یا Fine-Needle Aspiration) از ریه: برداشتن بافت یا مایع (فلوید) از ریه با استفاده از یک سوزن نازک. برای یافتن محل بافت یا مایع غیرطبیعی در ریه، از سی.تی.اسکن، سونوگرافی، یا دیگر رویه‌های تصویربرداری استفاده می‌کنند. ممکن است در پوست محلی که در آن سوزن بیوپسی وارد بافت یا مایع (فلوید) غیرطبیعی می‌شود برش کوچکی ایجاد کنند. با استفاده از این سوزن نمونه‌ای را برمی‌دارند و به آزمایشگاه می‌فرستند. سپس آسیب‌شناس نمونه را زیر میکروسکوپ نگاه می‌کند و به جست‌وجوی سلول‌های سرطانی می‌پردازد. پس از انجام این رویه، رادیوگرافی قفسه سینه را انجام می‌دهند تا مطمئن شوند هوا از ریه به داخل قفسه سینه نشت نمی‌کند.                       «اسکندر شهبازی گهروئی»