سرطان کبد انواع مختلفی دارد که در رایج ترین شکل سرطان کبد، سلول های کبد به شکل غیر طبیعی رشد می کنند.
همه سرطان هایی که کبد را تحت تاثیر قرار می دهند، به عنوان سرطان کبد در نظر گرفته نمی شوند.
اگر سرطان در ناحیه دیگری از بدن شروع می شود، مثل روده بزرگ، ریه و یا پستان و سپس به کبد گسترش پیدا کند، سرطان متاستاتیک گفته می شود.
کبد یکی از پیچیده ترین اندام ها در بدن انسان است و بیش از 500 عملکرد مختلف را بر عهده دارد.
بعضی از مهم ترین کارهای کبد در بدن عبارتند از:
- هضم پروتئین ها و چربی ها
- حذف سموم از بدن
- کمک به لخته شدن خون
- آزاد کردن صفرا؛ صفرا مایعی است که موجب شکسته شدن چربی ها می شود و به هضم غذا در بدن کمک می کند.
سرطان کبد یک بیماری خطرناک است، زیرا می تواند هر یک از عملکردهای بالا را مختل کند و بدن را با مشکلات جدی روبرو کند.
علایم سرطان کبد چیست؟
اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد، هیچ گونه علائمی ندارند. علائم و نشانه های سرطان کبد شامل موارد زیر است:
- کاهش وزن بدون دلیل
- کاهش اشتها
- ضعف عمومی و خستگی
- ورم شکم
- تغییر رنگ پوست
- زرد شدن چشم ها
- تغییر رنگ مدفوع به سفید
علت ایجاد سرطان کبد
در بسیاری از موارد، علت ایجاد سرطان کبد مشخص نیست، اما در برخی موارد، علت آن معلوم است؛ به عنوان مثال عفونت ویروسی هپاتیت می تواند منجر به سرطان کبد شود.
در سرطان کبد، DNA سلول های کبدی جهش پیدا می کنند و با جهش یافتن سلول ها، تمام عملکردها و وظایف کبد تحت تاثیر قرار می گیرد. نتیجه این است که رشد سلول ها بی رویه و خارج از کنترل می شود و در نهایت به صورت یک تومور و توده از سلول های سرطانی در می آید.
به عبارت دیگر اگرچه علت دقیق سرطان کبد معلوم نیست، اما تصور می شود که به مشکلاتی مانند آسیب کبد (سیروز) مربوط باشد.
سیروز کبدی می تواند توسط موارد زیر ایجاد شود:
- مصرف الکل
- هپاتیت B
- هپاتیت C
همچنین دانشمندان بر این اعتقادند که چاقی ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد.
عوامل خطر
عواملی که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می دهند عبارتند از:
- عفونت مزمن با ویروس هپاتیت B و هپاتیت C
- سیروز: این بیماری پیشرونده و برگشت ناپذیر باعث ایجاد بافت زخمی در کبد می شود و ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
- برخی بیماری های کبدی ارثی: مانند هموکروماتوز و بیماری ویلسون
- بیماری کبد چرب غیر الکلی : تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
- تماس با افلاتوکسین : افلاتوکسین سم تولیدشده توسط کپک هایی است که بر روی محصولاتی مانند ذرت و بادام زمینی رشد می کنند.
- مصرف الکل : مصرف الکل باعث آسیب دائمی کبد شده و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
- چاقی : وزن اضافی بدن خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
تشخیص سرطان کبد
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کبد عبارتند از:
- آزمایش خون : می تواند اختلال عملکرد کبد را نشان دهد.
- آزمایش های تصویربرداری : پزشک می تواند آزمون های تصویری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی (MRI) را تجویز کند.
- نمونه برداری از بافت کبد (بیوپسی) : یک نمونه از بافت کبد برداشته می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود. بیوپسی از کبد با خطر خونریزی، کبودی و عفونت همراه می باشد. بنابراین توصیه می شود که این کار توسط پزشک حاذق و باتجربه انجام بگیرد.
سرطان کبد چگونه درمان می شود؟
درمان سرطان کبد بستگی به مرحله پیشرفت بیماری دارد. اگر زود تشخیص داده شود، احتمال موفقیت درمان بالا می رود .
راه های درمان شامل موارد زیر می باشد:
- جراحی برای برداشتن بخش سرطانی کبد
- جراحی پیوند کبد
- فریز کردن سلول های سرطانی
- گرما دادن سلول های سرطانی
- تزریق الکل به داخل تومور سرطانی
- تزریق داروهای شیمی درمانی به داخل کبد
- رادیوتراپی یا پرتودرمانی
- دارودرمانی
در حال حاضر از هر 10 بیمار مبتلا به سرطان کبد، تنها یک نفر در مراحل اولیه تشخیص داده می شود.
پیشگیری از سرطان کبد
1- کاهش خطر ابتلا به سیروز کبدی
سیروز باعث زخمی شدن کبد می شود و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
شما می توانید خطر ابتلا به سیروز را با رعایت موارد زیر کاهش دهید:
- عدم مصرف الکل
- حفظ تناسب اندام و وزن سالم بدن
- پیروی از یک برنامه غذایی سالم
- انجام ورزش در بیشتر روزهای هفته
- هنگام استفاده از مواد شیمیایی مثل مواد تمیزکننده در خانه یا محل کار احتیاط لازم را رعایت کنید و دستورالعمل های مربوط به مواد شیمیایی را رعایت کنید.
2- تزریق واکسن هپاتیت B
3- انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت C
4- درباره تست های غربالگری (تشخیصی) سرطان کبد از پزشک سوال کنید.
«اسکندر شهبازی گهروئی»
